Tršić

Verovatno najpoznatije selo u Srbiji, Tršić, nije samo rodno mesto jedne od najznačajnijih ličnosti srpske istorije, već je i apsolutno najposećenije ruralno naselje u Srbiji. Ovo maleno selo jedan je od prvih, pravih srpskih “brendova” kada je reč o turizmu, a nalazi se 7 kilometara od Loznice, na putu prema Valjevu. Ovo je i jedan od najlepših prirodnih predela Srbije, a očuvanje ove zelene sredine umnogome ima veze baš sa Tršićem.

Godine 1787. u ovom selu rodio se Vuk Karadžić, veliki reformator srpskog jezika i jedan od prvih, pravih kulturnih diplomata svoga vremena. Biografija ovog samoukog učitelja jedna je od najimpresivnijih i najinteresantnijih u srpskoj istoriji, a njegov rad toliko značajan da nikakve promene koje su naredna dva veka donele, smene političkih sistema i kulturnih modela nisu poljuljale njegov autoritet.

Vuk Stefanović Karadžić postavio je okvire moderne Srbije kroz osnovni rad na institucijama kulture i obrazovanja, reformator jezika i pisma, prvi izdavač knjiga, sastavljač izuzetno vrednih zbirki narodnog stvaralaštva i prvog Srpskog Riječnika. Međutim, među svim tezama njegove radne biografije često se gubi čovek koji je sve to postigao, a pravi susret sa čovekom, a ne idejom koja stoji iza ovog velikog imena možete doživeti samo na jednom mestu – u Tršiću.

Do ovog sela danas vodi asfaltirani put, a čitav kraj zaštićen je zakonom kao mesto izuzetnog kulturnog, istorijskog i prirodnog značaja i ima titulu muzeja na otvorenom. Ukupno 35 razbacanih drvenih kućica koje su povezane malim stazama koje vrludaju pored bunara, taraba i otvorenih ognjišta, u autentičnom stanju u kom ga ih sam Vuk Karadžić opisivao u svojim delima, čine ovo jedinstveno tipično dinarsko srpsko selo XIX veka, u kojem danas možete prošetati prošlošću.

Predivan ambijent čuva Memorijalni muzej i rodnu kuću Vuka Stefanovića Karadžića koja je ujedno kulturna, etnološka i memorijalna postavka. Soba u kojoj se rodio, radio i živeo, u kojoj je stvarao i slušao tradicionalne guslare; vajat i kačara i koš za kukuruz, skromne dimenzije i bazična jednostavnost predmeta ovde podsetiće vas da materijalna bogatstva nisu osnova velikog duha, slobode, niti postignuća.

Maleni tronožac, krevet, otvoreno ognjište i sto, ikone i jedan jedini portret Vuka Karadžića danas deluju gotovo kao igračke za decu, te je skoro garantovano da ćete odavde otići pod neverovatnim utiskom. Ovaj portret jedini je predmet mlađi od vlasnika ove kuće, a naslikao ga je Pavel Đurković 1816. godine. Ovo etno selo prošireno je 1964. godine velikim amfiteatrom i pozornicom, kako bi se izašlo u susret potrebama Vukovog Sabora – godišnje manifestacije koja je tada postala i jedan od najvećih kulturnih događaja u Jugoslaviji (danas Srbiji).

Poslednja rekonstrukcija i obnova Tršića urađena je 1987. godine, povodom stogodišnjice rođenja velikog kulturnog poslenika i reformatora, kada je Tršić dobio svoje zvanje muzeja na otvorenom, i kada je prepoznat kao mesto od nacionalnog značaja.

Prvi Vukov sabor ovde održan je 1933. godine, kao jedna od najznačajnijih kulturnih manifestacija koja se događa prve nedelje septembra, simbolično obeležavajući i početak školske godine, i kada ovde možete prisustvovati svečanim akademijama, izuzetno važnim kulturnim i naučnim programima i dodelama različitih nagrada kojima se prepoznaje rad pojedinaca i podstiče na dalje delovanje i postignuća u oblastima filologije, književnosti, ali i pedagogije. Vukov sabor je i jedna od retkih manifestacija na kojima đaci imaju priliku da budu ravnopravno zastupljeni sa svojim učiteljima i profesorima, pa je veliki deo programa namenjen upravo – školarcima, đacima i studentima.

Etno selo Tršić ima i visoku simboličku vrednost, jer je jedina ustanova koja je uspela da očuva, pored svog originalnog izgleda, i svoju originalnu namenu i vrednosti koje promoviše, pa je čitav ovaj kraj izuzetno voljen kod domaćih srpskih, ali i cenjen i interesantan za strane turiste. Tršić je i primer kako etno turizam može da izgleda u Srbiji.

Pod istim imenom, “Domaćini Tršića” ovde su okupljena gostoljubiva etno domaćinstva, kućice i brvnare koje vam mogu ponuditi fantastčnu priliku da uživate u prirodi i odmoru na jedan sasvim unikatan način, provedu vas kroz život i rad jedne od najvažnijih ličnosti srpske istorije, kao i da vas upoznaju sa tradicijama i kulturnom baštinom ovog kraja kroz folklor, narodne igre, muziku i, naravno tradicionalnu trpezu.

Sva domaćinstva nalaze se u zelenoj, pešačkoj zoni Tršića, kroz koji protiču dve reke čineći ovaj ambijent zaista bajkovitim. Odavde možete posetiti i druge znamenitosti kraja, od kojih Manastir Tronoša, Dobropotočka crkva, Antropološki muzej i Mačkov Kamen zavređuju pažnju svih posetilaca.